Obraz hormonalny człowieka, jak ważna jest dla nas tarczyca

Harmonijną pracę całego organizmu zawdzięczamy dwóm układom: nerwowemu i hormonalnemu. Współdziałają one, regulując i koordynując procesy życiowe. Układ nerwowy działa, kiedy potrzeba szybkiej i krótkotrwałej reakcji na zmianę środowiska. Układ hormonalny natomiast działa wolniej i odpowiada za długotrwałe procesy. To właśnie dzięki niemu zachodzi dojrzewanie czy przemiana materii.

Układ hormonalny człowieka

Na układ hormonalny składają się poszczególne gruczoły, które produkują hormony. Hormony to substancje wydzielane bezpośrednio do krwi, które wpływają na ważne procesy życiowe, na przykład wzrost. Utrzymanie homeostazy wymaga produkcji ściśle określonego stężenia hormonów, a kiedy jest ich w organizmie za dużo lub za mało, rozpoczynają się negatywne procesy i odczuwamy nieprzyjemne dolegliwości.

Gruczoły tworzące układ hormonalny każdego człowieka to podwzgórze, szyszynka, przysadka mózgowa, tarczyca wraz z gruczołami przytarczycowymi, grasica, nadnercza oraz trzustka. Dodatkowo u mężczyzn hormony są wytwarzane przez jądra, a u kobiet przez jajniki.

Tarczyca i jej rola w organizmie

Gruczoły hormonalne są niewielkie. Jeden z największych, tarczyca, nadal jest mniejszy od kciuka i waży około 30 g. Tarczyca jest organem nieparzystym, umiejscowionym w dolnej części szyi, pod krtanią. Przypomina kształtem motyla, gdyż jest zbudowana z dwóch płatów. Bardzo rzadko zdarza się, że występuje również trzeci płat.

Rola tarczycy jest produkcja i wydzielanie dwóch hormonów: trójjodotyroniny (T3) oraz tyroksyny (T4). Większość osób kojarzy jednak z tarczycą inny, nawet bardziej znany niż poprzednie dwa, hormon – TSH.  TSH w istocie stymuluje tarczycę do produkcji T3 i T4, ale samo produkowane jest gdzie indziej – w przysadce mózgowej, którą można porównać do centrum dowodzenia całego organizmu.

Hormony tarczycy mają praktycznie wpływ na cały nasz organizm i samopoczucie. Regulują tempo przemiany materii oraz zużycie składników odżywczych. Mają wpływ na proces wzrostu, płodność, kobiecy cykl miesiączkowy, a także prawidłową pracę mózgu – pamięć, koncentrację, nastrój. W skrócie można powiedzieć, że kiedy T3 i T4 jest za mało, żyjemy w ciągłym napięciu i stresie, zawsze na wysokich obrotach. Nadmiar tych hormonów daje odwrotny efekt, obroty zwalniają i stajemy się wiecznie ospali, bez energii życiowej.

Nadczynność i niedoczynność tarczycy

Czasami dochodzi do sytuacji, w której tarczyca zaczyna funkcjonować nieprawidłowo i produkować zbyt dużo lub zbyt mało hormonów. Obie te sytuacje źle wpływają na organizm. Niedoczynność wynika z reguły ze zmniejszonej produkcji TSH, co prowadzi do zmniejszenia stymulacji tarczycy do wydzielania T3 i T4. Kiedy tak się dzieje, człowiek jakby zwalnia, tracąc wszelką energię do działania. Stajemy się senni, osłabieni i zmęczeni. Kobiety borykają się z zaburzeniami cykli miesiączkowych, a mężczyźni mogą mieć problemy z impotencją. Inne oznaki niedoczynności tarczycy to tycie, sucha skóra i nadmierne wypadanie włosów.

Kiedy natomiast w wyniku nadprodukcji TSH lub własnych zaburzeń tarczyca pracuje na zbyt wysokich obrotach i wydziela zbyt dużo swoich hormonów, organizm zaczyna szaleć w złym znaczeniu tego słowa. Człowiek staje się drażliwy, ciągle głodny i ma kłopoty z koncentracją. Towarzyszy mu ciągłe uczucie gorąca, może pojawić się wytrzeszcz oczu. Organizm pracuje na zbyt wysokich obrotach, a serce bije zbyt szybko.

Jedną z przyczyn zaburzeń funkcjonowania tarczycy jest choroba Hashimoto. Jest to choroba autoimmunologiczna, wiążąca się z przewlekłym zapaleniem tarczycy. Prowadzi ona do niedoczynności i daje podobne co przy niedoczynności objawy.

Jak się ustrzec chorób tarczycy

Niestety, choroby tarczycy są uwarunkowane genetycznie, nie mamy więc wpływu na możliwość ich wystąpienia. Możemy natomiast przyczynić się do szybkiego rozpoznania choroby i podjęcia leczenia. Należy obserwować swój organizm i zwracać uwagę na wszystkie niepokojące sygnały. Dobrze też włączyć badania poziomu hormonów tarczycy do wykonywanych kontrolnie raz do roku badań krwi, szczególnie jeśli jesteśmy w dojrzałym wieku lub wiemy, że w naszej rodzinie występowały problemy z tarczycą. Wcześnie wykryte i prawidłowo leczone choroby tarczycy da się może nie całkowicie wyleczyć, ale na pewno opanować i znacznie złagodzić towarzyszące im dolegliwości.